«کمک‌خلبان» کسب‌وکارها

طی چند سال اخیر، حوزه کسب و کار به دلیل شیوع پاندمی کرونا، بلایای طبیعی، نوآوری‌‌‌‌های تکنولوژی، تحولات اجتماعی و اختلال در بازارها بیش از پیش غیرقابل پیش‌بینی شده. و حالا، نگرانی‌‌‌‌های اقتصاد جهانی، از هم گسستگی جوامع به واسطه وقوع دو جنگ و تهدیدهای زیست‌‌‌‌محیطی ناشی از تغییرات آب و هوایی مزید بر علت شده و باعث شده‌‌‌‌اند پیش‌بینی سال ۲۰۲۴ سخت‌‌‌‌تر شود. چه چیزی در سال جدید در انتظار ماست؟
برخی کارشناسان در مدرسه کسب و کار لندن، تحولات را بررسی کرده و بر آن اساس، ترندهای حوزه کسب و کار در سال ۲۰۲۴ را پیش‌بینی کرده‌‌‌‌اند. این کمک می‌‌‌‌کند در این دوران عدم‌اطمینان، آمادگی پیدا کنیم و درک بهتری از فصل آینده داشته باشیم:
۱- تاثیر عمده هوش مصنوعی بر نحوه انجام کسب و کار
نیکاس ساوا، استاد علوم و عملیات‌‌‌‌ مدیریتی می‌‌‌‌گوید:
سال گذشته بدون شک، سال هوش مصنوعی مولد بود. ابزارهای جدید مثل چت‌‌‌‌جی‌‌‌‌پی‌‌‌‌تی و تصویرسازی، توفانی در دنیا به پا کردند. در ۲۰۲۴، انتظار داریم که استفاده از این مدل‌‌‌‌ها بیش از پیش ادامه یابد. مهم‌تر از همه، به نظر من امسال سالی ا‌‌‌‌ست که در آن، هوش مصنوعی مولد تاثیر عمیقی در نحوه انجام کسب و کار خواهد گذاشت.
در سال جدید به دلیل بهبود دائمی مدل‌‌‌‌ها در زمینه پیش‌بینی و طبقه‌‌‌‌بندی داده‌‌‌‌ها، از جمله کاهش هزینه‌‌‌‌های استفاده و پیشرفت در حوزه امنیت داده‌‌‌‌ها و حفظ حریم خصوصی، انتظار می‌‌‌‌رود که شاهد انفجار اپلیکیشن‌‌‌‌ها و به‌کارگیری آنها باشیم. همین حالا، استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی موسوم به «کمک خلبان» در حوزه کار را شاهد هستیم. این ابزارها نمونه‌‌‌‌های دقیقی از هوش مصنوعی مولد هستند که طوری طراحی شده‌‌‌‌اند تا کاربر را بر اساس حوزه کاریش، راهنمایی و حمایت کنند و این شامل طیف وسیعی از حوزه‌‌‌‌ها می‌شود؛ از معماری و حسابداری گرفته تا پزشکی و حقوق و امور دانشگاهی. کمک خلبان‌‌‌‌ها با کیفیت‌‌‌‌ها و فواید متفاوت، ممکن است ابتدا در زمینه ارزشیابی و تصمیم‌گیری، چالش‌‌‌‌هایی ایجاد کنند اما عوامل تاثیرگذار بر بازار به زودی این چالش‌‌‌‌ها را رفع خواهند کرد.
به‌‌‌‌علاوه، انتظار داریم که هوش مصنوعی بهتر از قبل با فرآیندهای کسب و کار ادغام شود و این شامل همه عملیات‌‌‌‌ها خواهد بود؛ از بازنویسی پروتکل‌‌‌‌های خدمات در واحدهای خدمات مشتری تا طراحی مجدد نظارت بر قراردادها با هدف کاهش یا حذف اتکا به نیروهای انسانی. در حوزه آموزش، کلاس‌‌‌‌های آنلاین بر اساس عملکرد و دانش هر فرد، شخصی‌‌‌‌سازی خواهند شد. توسعه روش‌‌‌‌های جدید و جایگزین برای کار کردن، به هوش مصنوعی کمک خواهد کرد تا به پتانسیل واقعی خود دست یابد و به اندازه خود تکنولوژی، تاثیرگذار شود.
۲- لزوم هماهنگی کسب و کارها با ریسک‌‌‌‌های سیستمی و ژئواکونومیک
«لیندا یوئه»، استادیار اقتصاد می‌‌‌‌گوید:
طبق آخرین پیش‌بینی‌‌‌‌های صندوق بین‌المللی پول، همزمان با کاهش رشد اقتصاد جهانی تا 2.9‌درصد و با توجه به اینکه تورم تا ۲۰۲۵ به ۲‌درصد نخواهد رسید، انتظار داریم که سال ۲۰۲۴، سال پرچالشی باشد چون احتمالا نرخ‌های بهره کماکان «محدودکننده» خواهند ماند؛ دست کم در نیمه اول سال. و این، ریسک‌های مرتبط با قرض را افزایش خواهد داد. اما این تنها منشأ ریسک نیست. سال ۲۰۲۴، سال انتخابات‌‌‌‌های مهم است. بیش از نیمی از جمعیت جهان، یعنی بیشتر از ۴ میلیارد نفر پای صندوق‌های رای خواهند رفت؛ از جمله در آمریکا، پارلمان اروپا، بریتانیا، هند، تایوان و سایر کشورها از جمله آفریقا. انتخابات‌‌‌‌ها ممکن است ریسک ژئواکونومیک را افزایش دهند (منظور، تاثیر امور سیاسی بر اقتصادهاست) چرا که این انتخابات‌‌‌‌ها می‌توانند منجر به تغییر سیاست‌‌‌‌های خارجی شوند که بر سیاست‌‌‌‌های اقتصادی نیز تاثیر خواهند گذاشت.
هیات ثبات مالی (FSB)، نهادی که ریسک سیستماتیک در بازارهای بین‌المللی را رصد می‌‌‌‌کند، اعلام کرده که تقریبا نیمی از دارایی‌‌‌‌های جهانی به ارزش 239.3 تریلیون دلار در حال حاضر در بخش «بانکداری سایه» در جریانند. این بخش، شامل موسسات و واسطه‌‌‌‌های مالی‌‌‌‌ است که خدمات بانکی ارائه می‌‌‌‌کنند اما مثل بانک‌ها پیرو قوانین بانکی نیستند. FSB و بانک‌‌‌‌های مرکزی بزرگ دنیا از احتمال اینکه این بانک‌‌‌‌ها باعث ایجاد ریسک برای اقتصاد جهانی شوند اظهار نگرانی کرده‌‌‌‌اند. یکی از نمونه‌‌‌‌های بارز، کشور چین است که «اقتصاد تراست» آن، درگیر مشکلات بخش املاک شده. اقتصاد تراست، بخشی از بانکداری سایه است. اخیرا دو شرکت مهم تراست به دلیل قرار داشتن در معرض بازار املاک، نتوانستند بدهی خود به سرمایه‌گذاران را پرداخت کنند. بحران املاک در چین دارد به بانک‌‌‌‌های رسمی و غیررسمی سرایت می‌‌‌‌کند و این، احتمال بحران سیستمی را در دومین اقتصاد بزرگ جهان و یکی از موتورهای بزرگ اقتصادی، یعنی چین، افزایش می‌‌‌‌دهد.
به‌‌‌‌علاوه، امسال ممکن است شاهد تغییرات ژئوپلیتیک‌‌‌‌ از جمله در آمریکا و چین باشیم. برخی ممکن است با آمریکا همسوتر شوند و برخی دیگر با چین. برخی نیز ممکن است به جمع «غیر متعهدها» بپیوندند. مثلا، تاثیر بر زنجیره‌‌‌‌های تامین بسیار چشمگیر خواهد بود. شرکت‌ها همین حالا در حال تغییر زنجیره‌‌‌‌های ارزش خود هستند تا هم از محدودیت‌‌‌‌های تجاری و سرمایه‌گذاری اجتناب کنند و هم پاسخگوی تحولات تکنولوژی و ترجیحات مشتری باشند. این عدم‌اطمینان در سال ۲۰۲۴ تشدید خواهد شد که می‌تواند سرمایه‌گذاری‌‌‌‌های ضروری در این اقتصاد راکد را به تاخیر بیندازد.
به طور خلاصه، به عنوان یک کسب و کار باید حواستان به ریسک‌‌‌‌های ژئواکونومیک و سیستمی باشد.
۳- احتمال تثبیت و بازگشت تدریجی اعتماد مشتری
«جولین برکینشاو»، استاد استراتژی و کارآفرینی می‌‌‌‌گوید:
سال ۲۰۲۳ به دلیل اقتصاد مسطح، تورم بی‌‌‌‌سابقه در ۳۰ سال اخیر و موجی از ابهامات ژئوپلیتیک جهانی، سال سختی برای کسب و کارها بود. در کشورهای توسعه‌‌‌‌یافته، شاخص اعتماد مصرف‌کننده پایین و محیط سرمایه‌گذاری، غیر‌قابل پیش‌بینی است. به همین علت، رهبران کسب و کارها در سال ۲۰۲۴، دیدگاهی محتاطانه خواهند داشت. اکثر کسب و کارها استخدام و سرمایه‌گذاری‌‌‌‌های خود را محدود می‌‌‌‌کنند.
چه اتفاقی در ۲۰۲۴ خواهد افتاد؟ احتمال شوک‌‌‌‌های عجیب و غریب وجود دارد. اما خوش‌بین درون من می‌گوید که موقعیت ژئوپلیتیک جهانی به ثبات خواهد رسید که باعث خروج چرخه اقتصاد از روند نزولی و بازگشت اعتماد مصرف‌کننده خواهد شد. تورم دوباره تحت کنترل است، کشورها مخصوصا آمریکا در حال اشتغال‌زایی‌‌‌‌اند و دولت‌‌‌‌ها به دنبال راه‌‌‌‌هایی برای تشویق به سرمایه‌گذاری. پارسال این موقع نوشتم که ما به پایان«چرخه بر‌‌‌‌هم‌‌‌‌زنندگی» که کارآفرینان دیوانه، از جمله ایلان ماسک و آدام نیومن و سم بنکمن و سیاستمداران پوپولیست ایجاد کرده بودند رسیده‌‌‌‌ایم. تا حدی درست گفتم. در حال حاضر به نظر می‌رسد سیاستمداران و فعالان کسب و کار بار دیگر پذیرفته‌‌‌‌اند که در چارچوب قوانین بازی کنند اما خطر برهم‌‌‌‌زنندگی هنوز کاملا از بین نرفته. در برخی کشورها از جمله آرژانتین و ایتالیا و هلند، پوپولیست‌‌‌‌ها بر سر کار آمده‌‌‌‌اند.
برگردیم به ترندهای مهم سال ۲۰۲۳. سال ۲۰۲۳، سال هوش مصنوعی مولد بود. بسیاری از شاهدان پیش‌‌‌‌بینی کردند که عرصه کسب و کار هرگز مثل سابق نخواهد شد. به نظر من این حرف‌‌‌‌ها غیرمنطقی ا‌‌‌‌ست. هوش مصنوعی مولد یک تکنولوژی «باحال و ارتقادهنده بازدهی»است و تاثیر بلندمدت و بزرگی بر نحوه دسترسی و پردازش اطلاعات خواهد داشت. اما به نظر من به اندازه اینترنت و تلفن‌‌‌‌های هوشمند، برهم‌‌‌‌زننده نخواهد بود. برای بسیاری از شرکت‌ها، این تکنولوژی یک «نوآوری پایدار» خواهد بود که بیشتر نقش تقویت‌‌‌‌کننده خواهد داشت تا عامل تعیین‌‌‌‌کننده جایگاه رقابتی. این نظر من در سال ۲۰۲۴ معلوم خواهد شد. در سال ۲۰۲۳، پایداری یکی از موضوعات مهم در دستورالعمل‌‌‌‌های شرکتی بود و امسال نیز این رویه ادامه خواهد داشت. به دلیل فشار از سوی مشتری‌‌‌‌ها و جامعه، استانداردهای گزارش‌‌‌‌دهی و قوانین جدید دولتی، مدیران عامل چاره‌‌‌‌ای ندارند جز اینکه در سال جدید به وعده‌‌‌‌های پایداری خود جامه عمل بپوشانند.
آخرین پیش‌بینی من این است که سال ۲۰۲۴، سال اوج‌‌‌‌گیری انقلاب محل کار خواهد بود. انتظار داریم که شرکت‌های بیشتری، ترندهای جدید مثل هفته کاری چهار روزه، مدل‌‌‌‌های خلاقانه استخدام و الگوهای کار ترکیبی را تجربه کنند. مردم به دنبال شغل‌‌‌‌هایی هستند که رضایت‌‌‌‌بخش و هدفمند باشند. و از فرصت‌‌‌‌هایی که مسیر حرفه‌‌‌‌ایشان را دگرگون کند استقبال می‌‌‌‌کنند. ممکن است فرصتی ایجاد شود که «یادگیری مادام‌‌‌‌العمر» از یک رویا به واقعیت بدل شود.
۴- بازبینی عادات کاری به نفع کارفرما و کارمند
«جان دور»، مدیر برنامه دوره آموزشی SEP مدرسه کسب و کار لندن می‌‌‌‌گوید:
وقتی به سال ۲۰۲۴ نگاه می‌‌‌‌کنم، با توجه به ادامه جنگ‌‌‌‌ها، بی‌‌‌‌ثباتی، درگیری‌‌‌‌ها و انتخابات‌‌‌‌ ‌های تاریخی، فکر می‌‌‌‌کنم دورنمای چندان خوشایندی در انتظار ما نیست.
تعداد زیادی از نویسندگان و مشاوران معتقدند که شاهد «سم‌‌‌‌زدایی دیجیتال»، تمرکز عمیق بر کار و موفقیت و دوری از شبکه‌‌‌‌های اجتماعی و آگاهی از تاثیر آن بر خلق و خو و درکمان خواهیم بود. شاید نیاز باشد بیشتر قدم بزنیم، صحبت کنیم و به یکدیگر گوش کنیم، زمان بیشتری را صرف مطالعه و اوقات کمتری را صرف رسانه کنیم.
غوطه‌‌‌‌ور شدن کامل در یک افق مدیریت زمان، چاره کار است. نه فقط به عنوان یک هدف کوتاه‌‌‌‌مدت بلکه یک سبک زندگی معنادار و عمیق. امسال احتمال دارد که انجام چنین کاری ممکن‌‌‌‌تر باشد اما به جز اهداف جدید، به چیزهای بیشتری نیاز داریم. باید یاد بگیریم که دوباره روی «دارایی‌‌‌‌های غیرملموس» خود، سرمایه‌گذاری کنیم، مثل دوستی‌‌‌‌هایی که قبلا داشته‌‌‌‌ایم و حالا کمرنگ شده‌‌‌‌اند یا ایجاد روابط جدید. همچنین باید سلامت و ثروت ملموس خود را زیر نظر داشته باشیم.
یک سنگ محک خوب برای ارزیابی این جهان‌‌‌‌بینی جدید در سال ۲۰۲۴، بازبینی نگرشمان به کار است. قبل از سال ۲۰۱۹ و شیوع کرونا، دورکاری و کار از خانه یک مزیت کمیاب بود که نیاز به تایید داشت. کارفرماها فکر می‌‌‌‌کردند اعطای آزادی عمل به کارمندها، مثل «غول چراغ جادو» است که نباید اجازه دهیم آزاد شود. حالا دورکاری، کار ترکیبی و انعطاف‌‌‌‌پذیری برای کارفرماها به یک هنجار عادی تبدیل شده‌‌‌‌اند.
با وجود این ، انگار هیچ‌‌‌‌کس خوشحال نیست. طبق گزارش گالوپ، نرخ مشارکت کارکنان در حال کاهش است و گرچه کارکنان از قید رفت و آمد رها شده‌‌‌‌اند اما این اقدامات برای افزایش بازدهی، هیچ فایده‌‌‌‌ای نداشته‌‌‌‌اند. تعجب‌‌‌‌آور است که طبق نظرسنجی این موسسه در سال ۲۰۲۳، کارکنان ترکیبی، یعنی آنهایی که از هر دو نعمت دورکاری و حضوری بهره‌‌‌‌مندند، بیشتر احتمال استعفا دارند. به نظر می‌رسد سازمان‌ها مدل جدیدی برای کار کردن ایجاد کرده‌‌‌‌اند اما به قیمت از بین رفتن تعلقات سازمانی.
منبع: London Business School
مترجم: مریم مرادخانی